abstract
| - Dom przy Księżnej Anny 1 – murowany budynek zlokalizowany na Utracie (MSI wlicza ten rejon w Targówek Fabryczny), na początku ul. Księżnej Anny. Budynek powstał najprawdopodobniej w latach 1903-1907 i mógł służyć jako dom mieszkalny pracowników kolei - pod taką nazwą figuruje on w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Obiekt nosił wówczas adres od ul. Podskarbińskiej, ponieważ ul. Księżnej Anny tworzyła wówczas z nią jeden ciąg (tzw. "szosę wojenną"). Istnieją pewne przesłanki, iż budynek nie pełnił dawniej funkcji mieszkalnych, a był tzw. rogatką terespolską, czyli budynkiem znajdującym się przy dawnej granicy miasta, w którym pobierano opłaty celne i drogowe. Budynek ten znajduje się przy nieistniejącym obecnie wiadukcie kolejowym, gdzie przecinały się kolejowe linie terespolska i nadwiślańska, co pozwalałoby sądzić że mógł pełnić tę funkcję, ponadto lokalizacja budynku na dawnych mapach pasuje niemal idealnie, a obiekt posiada także liczne cechy wspólne z rogatką bródnowską przy ul. 11 Listopada 68. Zachowała się także informacja z "Gazety Handlowej" z lutego 1894 roku, gdzie pisano o planowanym powstaniu drogi brukowanej łączącej rogatkę z ulicą Smoleńską - w tym wypadku opis pasuje do obecnej ulicy Naczelnikowskiej, z kolei w Kurierze Warszawskim znalazła się informacja z 27 czerwca 1894 o powstaniu ośmiu rogatek, w tym "terespolskiej, urządzonej wkrótce na szosie wojennej przy wiadukcie kolejowym, gdzie się przecinają linje kolei terespolskiej i nadwiślańskiej. Budynki wzniesione zostaną niebawem na sumę około rs. 4,000". Styl obiektu odpowiada stylowi budynków kolejowych powstających w zaborze rosyjskim na przełomie XIX i XX wieku. Na posesji przylegającej do budynku znajduje się także murowany budynek gospodarczy i piwnica. Budynek zbudowany jest z ceramicznej cegły pełnej łączonej zaprawą wapienną, na fundamencie z prawdopodobnie tego samego materiału. Powierzchnia pomieszczeń budynku wynosi około 110 metrów kwadratowych, a kubatura około 400 metrów kwadratowych. Konstrukcja czterospadowego dachu, oraz trzyspadowego nad przybudówką, jest drewniana, a połacie dachowe pokryte są papą. Budynek posiada trzy kominy ceglane. Właścicielem budynku jest Oddział Gospodarowania Nieruchomościami Polskich Kolei Państwowych, jednak obiekt jest obecnie użytkowany przez dwóch lokatorów indywidualnych.
|